असमीया लिपि 'पूर्वी नागरी' का एक रूप है जो असमिया के साथ-साथ बांग्ला और विष्णुपुरिया मणिपुरी को लिखने के लिये प्रयोग की जाती है। केवल तीन वर्णों को छोड़कर शेष सभी वर्ण बांग्ला में भी ज्यों-के-त्यों प्रयुक्त होते हैं। ये तीन वर्ण हैं- (र), (व) और ক্ষ (क्ष)।

असमिया वर्णमाला
असमिया वर्णमाला

असमीया वर्ण

संपादित करें

स्वरवर्ण

संपादित करें
असमीया भाषा की स्वरध्वनि[1][2]
स्वरध्वनि अन्तरराष्ट्रीय ध्वनिलिपि प्रतिनिधि अक्षर / चिह्न उदाहरण
ɔ সম, ৰম
অ' o অ' অ'ত-ত'ত, ক'ত, ল'ৰা
a আ, া আম, জা
i ই, ঈ, ি, ী ন্দিৰা, গল, চিহ্নযাত্ৰা, কীৰ্তন
u উ, ঊ, ু, ূ ম, ণ, সুদূ
ɛ এ, ে ক, লান্ধু, বেল (ফল), তে
এ' e এ, ে ৰী-পলুবেল (Bell), ৰেল, ভেদ, বে
ʊ ও, ো ৰাং, ৰোহঘৰ, সোণাৰি


अक्षर अक्षर का नाम के साथ स्वरवर्ण चिह्न चिह्न का नाम IPA
/ɔ/, //
' উৰ্ধ কমা (ক') /ko/
কা আ-কাৰ /ka/
হ্ৰস্ব ই কি হ্ৰস্ব ই-কাৰ /ki/
দীৰ্ঘ ই কী দীৰ্ঘ ঈ-কাৰ /ki/
হ্ৰস্ব উ কু হ্ৰস্ব উ-কাৰ /ku/
দীৰ্ঘ উ কূ দীৰ্ঘ ঊ-কাৰ /ku/
ৰি কৃ ঋ-কাৰ /kɹi/
কে এ-কাৰ //
এ’ কে’ এ-কাৰ /ke/
অ'ই কৈ ঐ-কাৰ /kɔi/
কো ও-কাৰ //
অ'উ কৌ ঔ-কাৰ /kɔu/

व्यंजन वर्ण

संपादित करें
व्यंजन वर्ण
अक्षर अक्षर का नाम IPA
/k/
//
/ɡ/
/ɡʱ/
/ŋ/
প্ৰথম চ /s/
দ্বিতীয় চ /s/
বৰ্গীয় জ /z/
/z/
/j/
মূৰ্ধণ্য ট /t/
মূৰ্ধণ্য ঠ //
মূৰ্ধণ্য ড /d/
মূৰ্ধণ্য ঢ //
মূৰ্ধণ্য ণ /n/
দন্ত্য ত /t/
দন্ত্য থ //
দন্ত্য দ /d/
দন্ত্য ধ //
দন্ত্য ন /n/
/p/
//~/ɸ/
/b/
//~/β/
/m/
অন্তঃস্থ য /z/~/j/
/ɹ
/l/
ওঅ ব /w/~/β/
তালব্য শ /x/~/s/
মূৰ্ধন্য ষ /x/~/s/
দন্ত্য স /x/~/s/
/h/
ক্ষ /kʰj/~/kːʰ/
ড় ডৰে ৰ /ɹ/
ঢ় ঢৰে ৰ /ɹɦ/
য় অন্তঃস্থ য় /j/
হসন্ত (খন্দ ত)
অনুস্বৰ
বিসৰ্গ
চন্দ্ৰবিন্দু

युक्ताक्षर

संपादित करें
আখৰবোৰ युक्ताक्षर
ক + ক ক্ক
ঙ + ক ঙ্ক
ল + ক ল্ক
ষ + ক ষ্ক
স + ফ স্ফ
ঙ + খ ঙ্খ
স + খ স্খ
ঙ + গ ঙ্গ
ঙ + ঘ ঙঘ
দ + ঘ দঘ
শ + চ শ্চ
চ + ছ চ্ছ
ঞ + ছ ঞ্ছ
ঞ + জ ঞ্জ
জ + ঞ জ্ঞ
ল + ট ল্ট
ণ + ঠ ণ্ঠ
ষ + ঠ ষ্ঠ
ণ + ড ণ্ড
ষ + ণ ষ্ণ
হ + ন হ্ন
ক + ষ ক্ষ
প + ত প্ত
স + ত স্ত
ক + ত ক্ত
গ + ন ঘ্ন
ম + ন ম্ন
শ + ন শ্ন
স + ন স্ন
হ + ন
ত + থ ত্থ
ন + থ ন্থ
ন + দ ন্দ
ব + দ ব্দ
ম + প ম্প
ল + প ল্প
ষ + প ষ্প
স + প স্প
ম + ফ ম্ফ
ষ + ফ স্ফ
দ + ব দ্ব
ম + ব ম্ব
হ + ব হ্ব
দ + ভ দ্ভ
ম + ভ ম্ভ
ক + ম ক্ম
দ + ম দ্ম
হ + ম হ্ম
ম + ম ম্ম
ষ + ট ষ্ট
संख्या
अंग्रेजी संख्या 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
असमिया संख्या
असमिया नाम शून्य एक दुइ तिनि चारि पाच छय सात आठ

असमिया और बांग्ला लिपि के मुख्य भेद

संपादित करें
असमिया अद्वितीय वर्णसमूह
अक्षर IPA बांग्ला
ɹ - (নাই)
w - (নাই)
ক্ষ
kʰj - (নাই)

संयुक्ताक्षर

संपादित करें

असमिया में प्रयुक्त कुछ संयुक्ताक्षरों का स्वरूप नीचे की सारणी में दिया गया है-

संयुक्त होने वाले व्यंजन संयुक्त होने वाले वर्ण (देवनागरी में) संयुक्त रूप (उच्चारण)
ক + ক (क + क) ক্ক क्क
ঙ + ক (ङ + क) ঙ্ক ंक
ল + ক (ल + क) ল্ক ल्क
ষ + ক (ष + क) স্ক ष्क
স + ফ (स + फ) স্ফ स्फ
ঙ + খ (ङ + ख) ঙ্খ ंख
স + খ (स + ख) স্খ स्ख
ঙ + গ (ङ + ग) ঙ্গ ंग
ঙ + ঘ (ङ + घ) ঙঘ ंघ
দ + ঘ (द + घ) দঘ द्घ
শ + চ (श + च) শ্চ श्च
চ + চ্হ (ca+cha) চ্ছ ccha
ঞ + চ্হ (ña+cha) ঞ্ছ ñcha
ঞ + জ (ña+ja) ঞ্জ ñja
জ + ঞ (ja+ña) জ্ঞ jña
ল + ট্ (la+ţa) ল্ lţa
ণ + ঠ (ņ+tḥa) ণ্ঠ ņtha
ষ + ঠ (şa+tḥa) ষ্ঠ ştha
ণ + ড (ņa+ḍa) ণ্ড ņḍa
ষ + ণ (şa+ņa) ষ্ণ şņa
হ + ন (ha+na) হ hna
ক + ষ (ka+ņa) ক্ষ kņa
প + ত (pa+ta) প্ত pta
স + ত (sa+ta) স্ত sta
ক + ত (ka+ta) ক্ত kta
গ + ন (ga+na) ঘ্ন gna
ম + ন (ma+na) ম্ন mna
শ + ন (śa+na) শ্ন śna
স + ন (sa+na) স্ন sna
হ + ন (ha+na) হ hna
ত + থ (ta+tha) ত্থ ttha
ন + থ (na+tha) ন্থ ntha
ষ + থ (şa+tha) ষ্থ ştha
ন + দ (na+da) ন্দ nda
ব + দ (ba+da) ব্দ bda
ম + প (ma+pa) ম্প mpa
ল + প (la+pa) ল্প lpa
ষ + প (şa+pa) ষ্প şpa
স + প (sa+pa) স্প spa
ম + ফ (ma+pha) ম্ফ mpha
ষ + ফ (şa+pha) স্ফ şpha
দ + ব (da+ba) দ্ব dba
ম + ব (ma+ba) ম্ব mba
হ + ব ha+ba) হ্ব hba
দ + ভ (da+bha) দ্ভ dbha
ম + ভ (ma+bha) ম্ভ mbha
ক + ম (ka+ma) ক্ম kma
দ + ম (da+ma) দ্ম dma
হ + ম (ह + म) হ্ম ह्म
ম + ম (म + म) ম্ম म्म
  1. ড° গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী (1990). असमिया ब्याकरणेर मौलिक बिचार. বীণা লাইব্ৰেৰী, গুৱাহাটী, অসম. पृ॰ 45.
  2. Banikanta Kakati (1995). Assamese Its Formation and Development. LBS Publication, Guwahati. पृ॰ 56.

बाहरी कड़ियाँ

संपादित करें